vurgu

Sözcük Vurgusu
Türkiye Türkçesinde, sözcük vurgusu genellikle son seslemde bulunmaktadır. Vurgu ilk seslemde az, orta seslemde ise çok az görülür.




Öbek Vurgusu
Öbek vurgusu, sözcüklerin vurgularından daha baskın olan vurgu türüdür. Öbek vurgusu, tamlama biçiminde kullanıldığında yer değiştirmektedir:
Uz-?man = uz-man? çavuş
yir?-mi = yir-mi?' gün
öğ?'-renci = öğren-ci' dernekleri



Tümce Vurgusu

Tümle vurgusu, olağan koşullarda yüklem üzerindedir. Ancak konuşma sırasında, tümcede yer alan sözcüklerin sırasında, kimi değişiklikler olabilir. Bu biçimde vurgu, sözcükler arasında yer değiştirebilen ve sözcük öbeklerinin kendi vurgularından daha güçlü olan vurgudur. Bu özelliği ile de tümcede, anlam değişiklikleri oluşumuna neden olmaktadır.

İyi kalpli çocuk çiftçinin kızını seviyor.
İyi kalpli çocuk çiftçinin kızını seviyor.
İyi kalpli çocuk çiftçinin kızını seviyor.

Erim, yarın film izlemek için Kızılırmak sinemasına gidecek.
Erim, yarın film izlemek için Kızılırmak sinemasına gidecek.
Erim, yarın film izlemek için Kızılırmak sinemasına gidecek.
Erim, yarın film izlemek için Kızılırmak sinemasına gidecek.
Erim, yarın film izlemek için Kızılırmak sinemasına gidecek.



Ünlem Vurgusu

Aşırı bir duyguyu ya da coşkuyu aktaran vurgu çeşididir. Tümcelerde, aynı seslem üzerinde önce yükselen bir tonda görülür sonra da azalan bir ses frekansı izler.

Aah!
Eyvaah!
Dikaat! gibi.

Seslenme ve hitaplarda vurgu, ilk seslemdedir.

Hay-?di!
As?-ker!
Ma'-şallah!
A'-ferin!